19 سال پيش در روز 21 دسامبر سال 1991 ميلادي نمايندگان 11 جمهوري شوروي در شهر آلماآتي در قزاقستان مرگ اتحاد جماهير شوروي را قبل از اين كه 70 ساله شود ، اعلام كردند.اتحاد جماهير شوروي 69 سال پيش از اين تاريخ در روز 30 دسامبر سال 1922 ميلادي متولد شده بود.

با مرگ شوروي ، جامعه كشورهاي مستقل مشترك المنافع جايگزين آن شد. تنها 3 جمهوري بالت «ليتواني ، لتوني و استوني» و جمهوري گرجستان حاضر نشدند به اين جامعه تازه حيات يافته بپيوندند.

با اين حال ، با گذشت چند سال ساير جمهوري ها از جامعه كشورهاي مستقل مشترك المنافع خود را كنار كشيدند تا بتوانند با استقلال كامل به حيات خود ادامه دهند.

ده سال پيش از اين تاريخ ، اتحاد جماهير شوروي هنوز لرزه به پيكر جهان مي انداخت. ارتش سرخ در افغانستان مي جنگيد و لئونيد برژنف آخرين «تزار سرخ» موشك هاي هسته اي اش را به سوي اروپاي غربي نشانه گرفته بود.

در واشنگتن، رونالد ريگان ، رئيس جمهور ايالات متحده يك مسابقه تسليحاتي موسوم به «جنگ ستارگان» برگرفته از نام يك فيلم مشهور را آغاز كرده بود. حكومت شوروي قرباني يك اقتصاد از پاي درآمده، قادر نبود رقيبش را در اين زمينه دنبال كند.

ارتش اين كشور در افغانستان به دام افتاده بود. انتخاب يك پاپ لهستاني در واتيكان موجب بروز بحران سياسي در لهستان شده بود و كارگران لهستاني حكومت كمونيستي ورشو را به چالش خوانده بودند.

شوروي ناگزير مي شود به دليل وجود اين نقاط ضعف امتيازات متوالي به ايالات متحده بدهد.

در روز 13 مارس سال 1985 ميلادي ، پس از مرگ برژنف و 2 جانشينش كه عمري كوتاه به عنوان رهبر شوروي داشتند ، ميخائيل گورباچف 54 ساله رهبر شوروي مي شود.

او تلاش مي كند با مدرنيزه كردن اقتصاد و نهادهاي شوروي از سقوط اين ابرقدرت جهان جلوگيري كند. واژه هاي «پرسترويكا» و «گلاسنوست» در جهان طنين مي افكنند اما ديگر خيلي دير شده است.

فاجعه نيروگاه هسته اي چرنوبيل در روز 26 آوريل سال 1986 ميلادي و ماجراي فرود حيرت آور يك هواپيماي كوچك به خلباني يك جوان آلماني در ميدان سرخ مسكو در روز 28 مه سال 1987ميلادي علي رغم دفاع ضدهوايي رعب آور شوروي نشانه هاي واضحي از زوال امپراتوري سرخ بودند.

موج انقلاب از جمهوري كوچك شوروي ليتواني آغاز مي شود. مجلس اين جمهوري در روز 11 مارس سال 1990 ميلادي به طور يكجانبه استقلال ليتواني از اتحاد جماهير شوروي را اعلام مي كند.

در حالي جهان نفس را در سينه حبس كرده بود، ميخائيل گورباچف در عين حال كه تنش ها را مهار مي كرد به اصلاحات ادامه مي داد.

در ژانويه سال 1991 ميلادي ، ارتش شوروي وارد ليتواني مي شود. نيروهاي شوروي در شهر ويلنيوس پايتخت ليتواني تلاش مي كنند ايستگاه تلويزيون را اشغال كنند اما مردم ليتواني مقاومت مي كنند.

در روز 19 اوت سال 1991 ميلادي ، هنگامي كه گورباچف در سواحل كريمه بود كمونيست هاي محافظه كار با يك كودتا تلاش مي كنند گورباچف را از قدرت ساقط كنند. آنها در اين تلاش توسط بوريس يلتسين رئيس جمهور فدراسيون روسيه بزرگترين جمهوري شوروي شكست مي خورند.

گورباچف ديگر قادر به جلوگيري از روند تحولات نبود و قدرت واقعي به دست بوريس يلتسين مي افتد.

به اين ترتيب ، در روز 21 دسامبر سال 1991 ميلادي نمايندگان 11 جمهوري شوروي در شهر آلماآتي در قزاقستان مرگ اتحاد جماهير شوروي را قبل از اين كه 70 ساله شود، اعلام مي كنند.

پس از مرگ شوروي ، فقط بايد ميراث لنين محو مي شدند كه اين كار در جريان چند ماه بعد انجام مي شود. در شهر لنينگراد، پايتخت سابق تزارهاي روسيه ، مردم در يك همه پرسي خواهان تغيير نام شهر مي شوند.لنينگراد بار ديگر نام اصلي خود «سنت - پترزبورگ» كه ريشه آلماني داشت را بازمي يابد!.

بهرام افتخاري

www.mahdipc.tk
سایت خدماتی تک بیست