به گزارش مهر، جمع آوري ايران چکهاي 100 هزار توماني از چرخه پولي کشور در راستاي مبارزه با جرم پولشويي از 5 بهمن ماه جاري (سه شنبه هفته جاري) توسط سيستم بانکي لازم الاجرا است، اما ايران چکهاي 50 هزار توماني فعلا مشمول خروج از چرخه اقتصادي کشور نيست.

پيش از اين، قرار بود جمع‌آوري چک پولهاي 100 هزار توماني از بازار از تاريخ 15 آبان ماه امسال اجرايي شود که به دليل اينکه در آستانه اجراي هدفمندي يارانه‌ها قرار داشتيم، اجراي اين برنامه توسط بانک مرکزي به تعويق افتاد.

بر اساس برنامه هاي اعلام شده، مقرر شده است که در اولين مرحله چک پول 100 هزار توماني و در مرحل ديگر چک پولهاي 50 هزار توماني از چرخه پولي کشور خارج شوند.

محمود بهمني رئيس کل بانک مرکزي در اين خصوص گفته است: پشت نويسي ايران چک‌هاي 100 هزار توماني با هدف جلوگيري از پولشويي آغاز مي‌شود.

بهمني درباره ايران چکهاي 50 هزار توماني نيز اظهارداشت: تا زماني که به اندازه نياز اسکناس 10 هزار توماني وارد بازار نشود، اين ايران چکها جمع آوري نمي شوند، زيرا از آنها در خودپردازها استفاده مي شود و در رفع نياز مردم موثر هستند.

پيش از انتشار چک پول توسط بانک مرکزي، 12 بانک ايراني اقدام به انتشار چک پول مي کردند که اين کار از بهارسال 87 به انحصار بانک مرکزي درآمد.

بانک مرکزي عنوان مي کند که به منظور رفع مشکلات ناشي از انتشار چک پولهاي بانکي و تسهيل بيشتر مبادلات در کشور در پي مصوبه هيئت وزيران مبادرت به انتشار چک پولها مي کند. البته بانک مرکزي سياست چاپ ايران چک توسط اين بانک را سياستي موقتي عنوان کرده بود.

در پي اين اقدام براي اولين بار در مردادماه سال 87 چک پولهاي بانک مرکزي روانه بازار و جايگزين ايران چکهاي متعدد و بدون پشتوانه بانکها شد. انتشار چک پول توسط بانکها نه تنها باعث اضافه برداشت آنها از منابع بانک مرکزي شده بود و هر روز به ميزان آن افزوده مي شد، بلکه بانکها بدون پشتوانه خلق پول مي کردند.
براساس اعلام بانک مرکزي رواج گسترده ايران چکها تبعات منفي زيادي به همراه داشت که از آن جمله مي توان به تشديد رشد بي رويه نقدينگي، تضعيف انضباط و ثبات پولي، کاهش کارآمدي سياستهاي پولي و افزايش تورم در کشور اشاره کرد.
 
بانک مرکزي براي مقابله با اين شگرد بانکها وارد عمل شد و اعلام کرد از اين پس بانکها ديگر اجازه چاپ چک پول را ندارند و اين کار را بانک مرکزي انحصاري انجام خواهد داد؛ بدين ترتيب انتشار چک پول توسط بانک مرکزي از آن زمان آغاز و تاکنون ادامه داشته است.
 
محمود بهمني رئيس کل بانک مرکزي به انتشار چک پول اعتقادي ندارد و انتشار اينگونه چک پولها را از وظايف بانک مرکزي نمي داند و دليل آن را اين طور اعلام مي کند: " اين کار تنها براي ساماندهي وضعيت انتشار چک پولهاي بانکها که بدون پشتوانه اقدام به انتشار مي کردند و به افزايش نقدينگي در جامعه دامن مي زد، انجام شد."
 
چک پولهاي منتشر شده توسط بانک مرکزي از آن زمان تاکنون با توجه به فقدان اسکناس درشت و اينکه پشت نويسي نمي شد، عملا نقش پول درشت را ايفا مي کرد، هم اکنون نيز اين دغدغه به وجود آمده که با خروج چک پولها از بازار مبادلات پولي مردم با مشکلاتي مواجه شود.
 
البته برخي از مسئولان بانک مرکزي بر فقدان اسکناس درشت در کشور صحه مي گذارند و مطرح مي کنند که هنوز مجوزي براي انتشار اسکناس درشت دريافت نکرده اند، اين در حالي است که يکي از نيازهاي فعلي جامعه در زمينه پولي را انتشار اسکناسهاي درشت همچون 50 و 100 هزار توماني مي دانند ولي در عين حال عنوان مي کنند که مجوزي براي انتشار اين اسکناسها دريافت نکرده اند.
 
در اين خصوص محمود احمدي دبيرکل بانک مرکزي به مهر گفته است: با توجه به اينکه هم اکنون چک پول 50 هزار توماني در دستگاه‌هاي ATM قابل ارائه به مردم است، اين دغدغه وجود دارد که پس از جمع آوري اين چک پولها، مبادلات مردم از نظر نقدينگي دچار مشکل شود.
 
بانک مرکزي حدود دو سال پيش چک پولهاي 200 هزار توماني را نيز به چاپ رسانده که هيچگاه وارد جامعه نشده است و مشخص نيست اين چک پولها که به گفته مسئولان بانک مرکزي با هزينه هاي بسياري به چاپ مي رسد با چه هدفي چاپ شده است؟
 
در قوانين و دستورالعملهاي مربوطه در بانک مرکزي براي انتشار چک پول هيچگونه دستورالعملي مبني بر انتشار ايران چک توسط اين بانک وجود ندارد و تمام مقررات در اين زمينه از جمله نحوه انتشار، خريد و فروش و ساير مقررات خطاب به بانکها است.